Füze teknolojisi, soğuk savaş döneminden bu yana sürekli bir evrim geçirerek, modern savaşların en kritik ve en korkutucu unsurlarından biri haline geldi. Eskiden sadece nükleer savaş başlığı taşıyan uzun menzilli füzeler konuşulurken, günümüzde hipersonik hızlarda manevra yapabilen, akıllı ve hassas vuruşlar gerçekleştirebilen yeni nesil füze sistemleri öne çıkıyor. Bu silahlar, bir ülkenin sadece savunma değil, aynı zamanda taarruz ve caydırıcılık kapasitesini de doğrudan etkiliyor. Peki, bu alanda küresel güçler hangi füzelerle öne çıkıyor?
BİR FÜZENİN GÜCÜNÜ BELİRLEYEN NEDİR?
Bir füzenin “gücünü” belirleyen tek bir özellik yoktur. Bu, bir dizi karmaşık yeteneğin birleşimiyle ölçülür:
- Menzil: Bir füzenin ne kadar uzağa ulaşabildiği, stratejik yeteneklerini belirler. Kıtalararası menzilli balistik füzeler (ICBM) bu alanda zirvededir.
- Hız: Hipersonik füzeler gibi ses hızının çok üzerinde hareket eden füzeler, düşman savunma sistemlerinin onları önlemesini neredeyse imkansız hale getirir.
- Başlık Tipi: Füzenin taşıdığı savaş başlığı (nükleer, kimyasal, konvansiyonel) yıkım gücünü belirler.
- İsabetlilik: GPS ve diğer modern navigasyon sistemleri sayesinde füzeler, binlerce kilometre ötedeki hedefleri yüksek hassasiyetle vurabilirler.
- Savunmayı Aşabilme Yeteneği: Hayalet (stealth) teknolojisi veya manevra kabiliyeti sayesinde düşman hava savunma sistemlerini atlatabilme yeteneği.
KITALARARASI FÜZE YARIŞI: UZAK MESAFEDEN YIKIM GÜCÜ
Kıtalararası balistik füzeler (ICBM), bir ülkenin nükleer caydırıcılık stratejisinin temel direğidir.
- RS-28 Sarmat (Rusya): NATO tarafından “Satan II” olarak bilinen bu füze, Rusya’nın yeni nesil ICBM’sidir. Yaklaşık 18.000 km menzile sahip olduğu ve aynı anda 10’dan fazla nükleer savaş başlığı taşıyabildiği belirtilmektedir. Patlayıcı gücü, Hiroşima’ya atılan bombanın binlerce katı olabilir ve bir kıtayı yok etme potansiyeline sahiptir.
- LGM-30G Minuteman III (ABD): 1970’lerden beri hizmette olan bu Amerikan ICBM’si, hala ABD’nin nükleer cephaneliğinin temel direğidir. Yüksek isabet oranı ve hızlı tepki süresiyle bilinir. Yeni nesil LGM-35 Sentinel ile değiştirilmesi planlanmaktadır.
HİPERSONİK FÜZELER: SES HIZININ BEŞ KATI VE ÖTESİ
Hipersonik füzeler, son yıllarda ABD, Rusya ve Çin arasında yeni bir silahlanma yarışını tetiklemiştir. Ses hızının beş katından daha hızlı (Mach 5+) hareket eden bu füzeler, manevra kabiliyetleri sayesinde mevcut füze savunma sistemlerini aşmakta zorluk çıkarır.
- Kinzhal ve Zircon (Rusya): Rusya, hem havadan fırlatılan Kinzhal (özellikle Ukrayna’da kullanıldığı iddia edilmiştir) hem de gemilerden fırlatılan Zircon gibi hipersonik füzeler geliştirmiştir. Bu füzeler, yüksek hızları sayesinde hedeflere çok kısa sürede ulaşabilirler.
- DF-ZF (Çin): Çin’in DF-ZF hipersonik planörü, hem konvansiyonel hem de nükleer başlıklar taşıyabilen, düşman savunma sistemlerinin önlemesinin zor olduğu bir sistem olarak görülmektedir.
- ABD Programları: ABD de Çin ve Rusya’nın ardından hipersonik silahlar geliştirmek için yoğun Ar-Ge çalışmaları yürütmektedir.
SEYİR FÜZELERİ: AKILLI VE HASSAS VURUŞLAR
Seyir füzeleri, balistik füzeler gibi balistik bir yörünge izlemek yerine, jet motorları ve kanatları sayesinde alçak irtifada uçarak hedeflerine ulaşırlar. Bu özellik, onları radarlara karşı daha az görünür ve daha isabetli kılar.
- Tomahawk (ABD): Tomahawk, ABD’nin en bilinen seyir füzesidir. Binlerce kilometre menzile sahip olan bu füze, GPS navigasyonu ve arazi haritalandırma sistemleriyle hedeflerini yüksek hassasiyetle vurabilir.
- Kalibr (Rusya): Rusya’nın Kalibr seyir füzesi, Tomahawk’a benzer özellikler taşır ve gemilerden veya denizaltılardan fırlatılabilir. Suriye’deki operasyonlarda kullanılarak yeteneklerini kanıtlamıştır.
BÖLGESEL GÜÇLERİN FÜZE KABİLİYETLERİ VE TÜRKİYE’NİN KONUMU
Küresel güçler arasındaki füze yarışının yanı sıra, bölgesel aktörler de kendi füze programlarını geliştirmeye devam etmektedir. Türkiye, bu alanda yerli ve milli imkanlarıyla önemli adımlar atmıştır:
- BORA ve Tayfun: Türkiye’nin geliştirdiği balistik füzelerden BORA (Khan), 280 km menzile sahipken, Tayfun füzesinin menzili 561 km’ye ulaşmaktadır.
- Gökhan Hava-Hava Füzesi: Türkiye, hava savunma sistemleri ve kendi savaş uçakları için uzun menzilli hava-hava füzesi de geliştirmektedir.
Bu projeler, Türkiye’nin füze teknolojisinde dışa bağımlılığını azaltmakta ve savunma kapasitesini artırmaktadır.
